भयाण रात्रीच्या मनामध्ये जाऊं।
धीरतेनें जाऊं आत्मगीत ॥
काळया काळया जगां भ्यावयाचें नाही।
तुला हीच ताई विज्ञापना ॥३१॥
परीसाला एका दुजा तो लागतां।
कशी सुवर्णता सिद्ध व्हावी? ॥
अग्नीला अग्नीचे जाळणे शक्य न।
जीवने जीवन भिजे कैसे? ॥
प्रेमानें वाढणें कधीही न प्रेम।
सृष्टीचा हा (नियम) नेम अनन्तते ॥
दिलें तुजला प्रेम हीच माझी चूक।
आता ती - न भूक कधीं शमणे ॥३२॥
‘जरा जाऊं पुढें’ असें सांगुनीयां।
निर्जन स्थळीं या आणिलीत ॥
असा तुमचा हेतु मला नव्हता ठावा।
साधलात कावा तुम्ही मात्र ॥
कुठेंही का न्या ना मिळेल ना प्रीति।
जरी मी सांगाती जन्मोजन्मीं ॥
मी ही अनन्तता तुमचे ते जीवित।
सदा मर्यादित असत्याचें ॥३३॥
मृत्यूच्या शेजारी बसूनी जीवित।
अमृतत्व - गीत सदा गाई ॥
मृत्यूला तयाचा अर्थ नाकळून।
स्वत:लाच धन्य मानितो तो ॥
`अमृतत्त्व' साध्य ‘मृत्यू’ हे साधन।
तया आदरून ध्येय गाठूं ॥३४॥
अभाव नी भाव सापेक्ष भासतो।
प्रत्येक बिंबतो दुज्यामध्ये ॥
अभाव अत्यन्त कुठेही नादळे।
भाव-त्व हें मिळे सर्व ठायीं ॥
हेतुयोगें होतें अभाव, भाव-ता।
द्वन्द्व तें तत्त्वतां हेतुमूल ॥
हेतुदृष्ट ऐसें वस्तुत्व तो भाव।
अदृष्ट तो अभाव वस्तूचा त्या ॥३५॥
विचार करितांना आधी इच्छा येई।
इष्यमात्र होई मनन-हेतु ॥
ज्ञान सारे माझें असें असायाचे।
मनोविकृतीचे बाह्य रुप ॥३६॥
अपूर्णानें येई विश्वदृष्ट्या शोभा।
पूर्णतेचा भागा न्यूनताही ॥
फुललें सौन्दर्य विरुपता-जले।
सत्य हे सजेले असत्यानें ॥
जीवनें नाचावे मृत्यूच्या तालांत।
अनन्तेला साथ सान्ततेची ॥३७॥
छे, न आले मनी कधींही हे असे।
मलाही उसासे असें यावे ॥
निसर्गते मला करूनी दीनवाणी।
कां अशी जीवनी फिरवितेस? ॥
हिरकणीसारखी कठोर जी वृत्ति।
तिला कांहीं प्रीति आठवावी ॥३८॥
ढोलक्याचा नाद दूर कोठेंतरी।
येउनी अन्तरी दुणावतो ॥
गंभीर अर्थ जे सवे त्यांच्या येती।
तयांनाच रात्रीं ठेवि चित्तीं ॥
जवळीं तूं नसतां ते उसने मी घेउनी।
सन्तोषतों मनीं तशा वेळीं ॥३९॥
पाकळया मोजाया कुठेही सुरुवात।
करावया येत कमलिनीच्या ॥
वर्तुळा प्रारंभ बिन्दु कोठलाही।
करुनीया देई परिघ-रेषा ॥
कोठलेही दृश्य आकळूनी घेतां।
कळते अनन्तता पूर्णतेने ॥४०॥